Seçilmiş Bazı Avrupa Ülkelerindeki HIV Enfeksiyonu ve Tüberkülozun İnsidanslarının İstatistiksel Proses Kontrol Yöntemi ile İzlenmesi

Abstract

Amaç: İstatistiksel proses kontrol (İPK), bir sürecin verilerini incelemek için geliştirilen ve sürecin anlaşılmasını uygun hâle getirenanaliz yöntemidir. Bu çalışmanın amacı, 1990-2016 yılları arasındaseçilmiş bazı Avrupa ülkelerinde insan immün yetmezlik virüsü (HIV)enfeksiyonu ve tüberkülozun (TB) kontrol altında olup olmadığınınaraştırılması, ayrıca kontrol dışına çıktığı yıllardaki HIV ve TB birlikteliğinin incelenmesidir. Ayrıca bu hastalıklarla seçilmiş Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü gelişmişlik kriterlerinin ilişkisinin araştırılmasıdır. Gereç ve Yöntemler: Çalışma kapsamımızdaki seçilmiş bazı Avrupa ülkelerinin, yıllar bazında HIV ve TB seyrinin İPK ile incelendiği çalışmamızda, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Birleşmiş Milletler HIV/AIDS (kazanılmış immün yetmezlik sendromu) Ortak Programı veri tabanlarından, 1990-2016 yılları arasındaki HIV ve TB insidans verileri alınmıştır. Avrupa ülkelerinin yarıyıl popülasyonları, DSÖ veri tabanından alınmıştır. Çalışmaya alınan Avrupa ülkeleri (Almanya, Fransa, İngiltere, İspanya, İtalya, Macaristan, Türkiye, Polonya ve Ukrayna), DSÖ Avrupa Bölgesi sınıflandırmasına dayanılarak seçilmiştir. Bulgular: Batı Avrupa ülkelerinde, HIV ve TB kontrol altına alınmıştır. Orta Avrupa ülkelerinde, TB kontrol altında, HIV kontrol dışında seyretmektedir. Doğu Avrupa ülkelerini temsil eden Ukrayna’da ise her 2 enfeksiyon da kontrol dışında görülmektedir. Sonuç: HIV’in kontrol altına alınmasını etkileyen faktörler açısından bir değerlendirme yapıldığında, ülkeler arasında önemli epidemiyolojik ve HIV kaskadı farklılıkları olduğu dikkat çekicidir. Özellikle HIV enfeksiyonunu kontrol altına almaya yönelik politikalar oluşturulurken, bu enfeksiyonu kontrol altına alan ülkelerin politikalarının da incelenmesi gerekmektedir.