AN OVERVIEW OF PLACEBO USE IN CLINICAL TRIALS OF TRADITIONAL AND COMPLEMENTARY MEDICINE APPLICATIONS

Abstract

GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP UYGULAMALARININ KLINIK ARAŞTIRMALARINDA PLASEBO KULLANIMINA BAKIŞPlasebo sadece konvansiyonel tıpta değil geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarında da önemli ve tartışmalı bir kavramdır. Günümüzdeki mevcut veriler dahilinde, özellikle etki mekanizmasının aydınlatılması zor gibi görünen geleneksel ve tamamlayıcı tıbbi yöntemlerde plasebonun yeri daha da önemli hale gelmektedir. Dünya genelinde, geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarında kanıta dayalı bilgi, klinik araştırmalar ile arttırılmaya çalışılmaktadır. Bu araştırmaların tasarlanması özel bir dikkati gerektirmektedir. Geleneksel ve tamamlayıcı tıbbi yöntemler içinde, uygulama ve yaklaşım açısından birbirinden oldukça farklı yöntemler yer almaktadır. Bu yöntemlerden bazılarında araştırma tasarlamak daha kolayken, bazılarında daha zor olmaktadır. Altın standart kabul edilen randomize kontrollü çalışmalarda kontrol prosedürü olarak sıklıkla plasebo kullanılmaktadır. Bazı geleneksel ve tamamlayıcı tıbbi yöntemlerde yapılan randomize kontrollü çalışmalarda uygulanan plasebo kontrol metotları, uygun kontrol metotları olup olmamaları açısından eleştirilebilmektedirler. Bu çalışmada, dünyada ve Türkiye’de uygulanan ve -alternatif tıp sistemleri, doğal ürün temelli terapiler, enerji terapileri, manipülatif ve beden temelli yöntemler, zihin-beden girişimleri- şeklinde sınıflandırabilecek geleneksel ve tamamlayıcı tıbbi yöntemler çerçevesinde, literatürde yer alan klinik araştırmaların tasarımları göz önünde tutulacaktır. Bu araştırmalarda plasebo kontrollerinin nasıl yapıldığı incelenecek, ilgili derlemeler ve değerlendirmeler üzerinden bunlara getirilen eleştirilere göz atılacaktır.