Publication: Hemşirelerde duygusal zekâ ve afete müdahale öz-yeterlilik ilişkisi / The relationship between emotional intelligence and disaster response self-efficacy in nurses
No Thumbnail Available
Date
Authors
Authors
DOĞAN KUDAY, AHMET
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Metrics
Abstract
Bu araştırma, hemşirelerin duygusal zekâ düzeylerinin afete müdahale özyeterlilikleriyle olan bağlantısının literatüre kazandırılması amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın evrenini İstanbul Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi'nde görev yapan 390 ve İstanbul UMKE'de görev yapan 689 hemşire olmak üzere toplam 1079 hemşire, örneklemini ise araştırmaya katılmayı kabul eden 565 hemşire oluşturmuştur. Veri toplama araçları olarak 14 maddelik "Sosyodemografik Bilgi Formu", 41 maddelik "Gözden Geçirilmiş Schutte Duygusal Zekâ Ölçeği (GGSDZÖ)" ve 19 maddelik "Afete Müdahale Öz-Yeterlilik Ölçeği (AMÖYÖ)" uygulanmıştır. Verilerin analizinde sayı/yüzde, ortalama, Student's t-test, Mann-Whitney U, One-Way ANOVA, Kruskal Wallis, korelasyon ve regresyon analizleri kullanılmıştır. Çalışma grubunun %66,7'si (n=377) kadın, %33,3'ü (n=188) erkektir. Hemşirelerin %25,7'si (n=145) 24 yaşın altında, %39,8'i (n=225) 25-34 yaş aralığında, %34,5'i (n=195) 35 yaş ve üzerindedir. Hemşirelerin %56,5'i (n=319) evli, %43,5'i (n=246) bekardır. Hemşirelerin %39,8'inin (n=225) çocuğu yokken, %34,7'sinin (n=196) bir çocuğu, %25,5'inin (n=144) iki ve daha fazla çocuğu vardır. Hemşirelerin %66,4'ü (n=375) çekirdek, %33,6'sı (n=190) geniş aileye sahiptir. Hemşirelerin %28,7'sinin (n=162) geliri giderden fazla, %38,9'unun (n=220) geliri giderle eşit ve %32,4'ünün (n=183) geliri giderden azdır. Hemşirelerin %25,0'i (n=141) lise, %11,3'ü (n=64) ön lisans, %41,4'ü (n=234) lisans, %14,7'si (n=83) yüksek lisans ve %7,6'sı (n=43) doktora mezunudur. Hemşirelerin %88,1'i (n=498) en az bir afet ile karşılaşmış ve %79,8'i (n=451) en az bir doğal afette görev almıştır. Çalışma bulguları; hemşirelerin yaş, cinsiyet, medeni durum, aile tipi, gelir durumu ve daha önce afet yaşama durumuna göre GGSDZÖ ve AMÖYÖ alt boyut ve toplam puan ortalamaları arasında anlamlı bir ilişki görülmediğini (p>0.05) göstermiştir. Eğitim durumu, çalıştığı kurum, çalıştığı birim, meslekte çalışma süresi ve daha önce afette görev alma durumuna göre GGSDZÖ ve AMÖYÖ alt boyut ve toplam puan ortalamaları arasında ise anlamlı bir ilişki görüldüğü (p<0.05) saptanmıştır. Çocuk sayısı ile toplam GGSDZÖ ortalama puanıyla istatiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmuştur (p<0.05). Bununla birlikte, afet yaşama durumuna göre GGSDZÖ ve AMÖYÖ puanları arasında anlamlı bir ilişki görülmezken, afette görev alma durumuna göre anlamlı ilişki görülmüştür (p<0.05). Yapılan korelasyon ve regresyon analizi sonucunda duygusal zekâ ile afete müdahale öz-yeterlilik arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu (r=0,885, p<0,05) ve duygusal zekâ ölçeğinin afete müdahale öz-yeterliliği pozitif yönde anlamlı bir şekilde etkilediği (β =1,660, p<0,05) bulunmuştur. Bu sonuçlar doğrultusunda; duygusal zekâ düzeyi ve afete müdahale öz-yeterliliği düşük olan hemşirelerin bu alanda geliştirilmesi gereken grup olarak kabul edilmesi gerekmektedir. Hemşirelerin lisansüstü eğitimlerinin desteklenmesi, eğitim ve kurs programlarının geliştirilmesi, afet hemşireliğinin özel dal olmasının sağlanması, hastanenin acil ve diğer birimlerinde çalışan hemşirelerin beceri ve klinik tecrübe kazanmalarına fırsat sağlayacak çalışma programlarının oluşturulması, tatbikatlar düzenleyerek hemşirelerin deneyim kazanmalarının sağlanması, STK ve gönüllülük hizmetlerinin desteklenmesi önerilmektedir. Gelecekteki araştırmalar için hemşirelerde duygusal zekâ ve afete müdahale öz-yeterliliğin farklı evren ve örneklem üzerinde tekrarlanarak araştırılması ve hemşirelerde duygusal zekâ ve afete müdahale öz-yeterliliklerinin geliştirilmesinin faydalarının belirlenmesi önerilmektedir.
Description
This research was made in order to bring the relationship between the emotional intelligence levels and the disaster response self-efficacy levels of nurses to the literature. The population of the research consisted of a total of 1079 nurses, 390 nurses of whom worked at Istanbul Bezmiâlem Vakıf University and 689 nurses of whom worked at Istanbul UMKE and the sample consisted of 565 nurses who agreed to participate in the research. As data collection tools, 14-item "Sociodemographic Information Form", 41-item "Revised Schutte Emotional Intelligence Scale" and 19- item "Disaster Response Self-Efficacy Scale" were applied. Number/percentage, mean, Student's t-test, Mann-Whitney U, One-Way ANOVA, Kruskal Wallis, correlation and regression analysis were used in the analysis of the data. 66.7% (n=377) of the study group was female and 33.3% (n=188) was male. 25.7% (n=145) of the nurses were under the age of 24, 39.8% (n=225) were between the ages of 25-34, and 34.5% (n=195) were aged 35 and over. 56.5% (n=319) of the nurses were married and 43.5% (n=246) were single. While 39.8% (n=225) of the nurses had no children, 34.7% (n=196) had one child and 25.5% (n=144) had two or more children. 66.4% (n=375) of the nurses have nuclear families and 33.6% (n=190) have extended families. The income of 28.7% (n=162) of the nurses is more than the outgoings, the income of 38.9% (n=220) is equal to the outgoings, and the income of 32.4% (n=183) is less than the outgoings. 25.0% (n=141) of the nurses graduated from high school, 11.3% (n=64) had an associate degree, 41.4% (n=234) of nurses had a bachelor's degree, 14.7% (n=83) had a master's degree and 7.6% (n=43) had a doctorate degree. 88.1% of nurses (n=498) experienced at least one disaster and 79.8% (n=451) served in at least one disaster. The findings of the study showed that there was no significant relationship between the MSEIS and DRSES sub-dimensions and total score averages according to the nurses' age, gender, marital status, family type, income status and previous disaster experience (p>0.05). It was determined that there was a significant relationship (p<0.05) between the MSEIS and DRSES sub-dimensions and total score averages according to educational status, institution of worked, unit of worked, length of service and take charge in disaster. A statistically significant difference was found between the number of children and the mean score of the total MSEIS (p<0.05). On the other hand, while there was no significant relationship between the MSEIS and DRSES scores according to the disaster experience, a significant relationship was observed according to the status of taking part in the disaster (p<0.05). As a result of the correlation and regression analysis, it was found that there is a positive and significant relationship between emotional intelligence and disaster response self-efficacy (r=0.885, p<0.05) and the emotional intelligence scale had a positive and significant effect on disaster response self-efficacy (β =1.660, p<0.05). In line with these results; nurses with low emotional intelligence level and disaster response self-efficacy level should be considered as the group that needs improvement in this area. It is recommended to support nurses' postgraduate education, to develop training and course programs, to ensure that disaster nursing is a private branch, to create work programs that will allow nurses working in the emergency and other units of the hospital to gain skills and clinical experience, to enable nurses to gain experience by organizing exercises, and to support NGO and volunteer services. For future research, it is recommended to investigate emotional intelligence and disaster response self-efficacy in nurses repeatedly on different universes and samples, and to determine the benefits of developing emotional intelligence and disaster response self-efficacy in nurses.