Publication: ‘Yetim İlaçların Mevcut Durumu ve Eczacının Rolü
No Thumbnail Available
Date
2017-02-12
Authors
Authors
BEKTAY, MUHAMMED YUNUS
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Metrics
Abstract
YETİM İLAÇLARIN MEVCUT DURUMU ve ECZACININ ROLÜ Zehra Şeker1, Fatmanur Babalı1, Hümeyra Şahin1, M. Yunus Bektay2 1Bezmialem Vakıf Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi 34093, Fatih, İstanbul, Türkiye. 2Bezmialem Vakıf Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Klinik Eczacılık Anabilim Dalı 34093, Fatih, İstanbul, Türkiye. (yunusbektay@gmail.com) Yetim ilaçlar yaşamı tehdit eden veya engellilik yaratan nadir hastalıkların teşhisi, önlenmesi veya tedavisinde kullanılan beşeri tıbbi ürünler olarak belirtilmiştir. (Eurocare) Yetim ilaçların kullanıldığı nadir hastalıklar ise, Avrupa Birliği Yetim İlaç Yönetmeliği’nde 5/10000 veya az karşılaşılan hastalıklar olarak tanımlanmıştır (1). Nedeni %80 genetik kökenli, kronik, dejeneratif, progresif ve morbiditesi yüksek hastalıklardan oluşan nadir hastalıkların klinik göstergeleri ve sonuçları değerlendirildiğinde, ülke sağlık sisteminde ciddi olumsuz etki oluşturduğu, hasta ve hasta yakınları üzerinde psikolojik ve sosyo-ekonomik problemler meydana getirdiği ve bu hastaların diğer hastalarla eşit sağlık hizmeti alamadığı düşünülmektedir. Hastaların yaşadığı esas problem olan ‘tanıda gecikme’ ve akabinde ‘tedavide gecikme’ sorununu incelemeyi ve çözüm oluşturmayı amaçlayan EURORDISCARE-2 araştırması durumun vehametini ortaya çıkarmıştır (2). Hekim ve sağlık çalışanlarının, nadir hastalık anamnezinde yetkin olmaması, semptomların tanınamaması ve bulguların bağımsız zannedilmesi, tanı ve teşhiste sorunlara yol açmaktadır. Teşhis edilen vakalarda ise hastalar, tanı testlerinin ve ilaç fiyatlarının yüksekliği gibi engellerle karşılaşmaktadır. Ne yazık ki yapılan yatırımdan karşılık alınamaması sebebiyle ilaç firmalarının yetim ilaç ar-ge’sine, preklinik-klinik çalışmalarına ve üretimine yanaşmaması; ilaç erişilebilirliğini zorlaştırmaktadır. Sağlık otoritelerince yapılan teşviklerle yetim ilaç temininde ilerleme kaydedilse de süreklilik oluşmadığı için nadir hastalık ve yetim ilaç farkındalığı, kurumların ve sağlık çalışanlarının karşısında çözülmesi gereken bir problemdir (3). Problemin çözümünde eczacının rolü ise hastanın tedaviye uyuncuna yardımcı olmak, hastalığın ilerleyişini gözlemlemek ve gerektiğinde hekime yönlendirmektir. Ayrıca eczacı sorgulayıcı ve araştırmacı kimliğiyle, yetkin olmadığı durumlarda literatür taraması yaparak hasta eğitimini sağlamalıdır. Bu çalışmada dünya üzerinde daha küçük bir popülasyonun kullandığı yetim ilaçların ülkemizdeki ve dünyadaki mevcut durumunu, karşılaştırmalı olarak incelendi. İstatistiklerle ülkemizdeki yetim ilaç müstahzar sayısı ve yurt dışından temininde yaşanan sıkıntılar, yetim ilaca sektörün bakışı ve otoriteler tarafından yapılan teşvikler araştırıldı. Hastanın yaşam kalitesinin yükselmesinde eczacının rolünü ve mevcut durumun iyileştirilmesi için yapabilecekleri, nadir hastalıkların tedavi zorluklarını ve tüm bunların sonucunda hasta ve yakınlarının durumu ile ilgili farkındalık oluşturulması temel amaç olarak belirlendi. Anahtar Kelimeler: Nadir Hastalık, Yetim İlaç, Yetim İlaç Hareketi. Referanslar 1. Haffner ME. Focus on research - Adopting orphan drugs - Two dozen years of treating rare diseases. New Engl J Med. 2006 Feb 2;354(5):445-7. PubMed PMID: WOS:000235019400004. English. 2. Le Cam Y. EURORDIS-The European Organisation for Rare Diseases. Haemophilia. 2012 Jul;18:6-. PubMed PMID: WOS:000305457800030. English. 3. Kole A, Faurisson F. Rare Diseases Social Epidemiology: Analysis of Inequalities. Rare Diseases Epidemiology. 2010;686:223-50. PubMed PMID: WOS:000282382800014. English.
Description
Keywords
BEKTAY M. Y. , -‘Yetim İlaçların Mevcut Durumu ve Eczacının Rolü-, 3. Ulusal Klinik Eczacılık Kongresi, Antalya, Türkiye, 09 February 2017, ss.40