Depresyonda erişkin dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ile durumluk ve sürekli anksiyetenin ilişkisi

Abstract

Amaç: Komorbid bozukluklar erişkin dönemde dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun (DEHB) görünümünü etkileyebilir. Klinikçalışmalarda DEHB tanısı konan bireylerde en sık eş tanılar depresif bozukluklar ve anksiyete bozukluklarıdır [1]. Depresyon tanılıhastalarda ise DEHB sıklığı % 9.4 olarak gösterilmiştir [2]. Sürekli anksiyete, DEHB belirti şiddeti ile işlevsel bozulma arasındaki ilişkiyearacılık etmektedir [3]. Bu çalışmanın amacı depresyon hastalarında DEHB’nun durumluk ve sürekli anksiyeteyle ilişkisininincelenmesidir.Metod: Bir üniversite hastanesi psikiyatri polikliniğinde değerlendirilen, Mental Bozuklukların Tanımsal ve Sayısal El Kitabı TanıÖlçütleri 5. Baskısına (DSM-5) göre depresyon tanısı alan, anksiyete bozukluğu eş tanısı olmayan hastalar çalışmaya alındı. Hastalarerişkin dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu özbildirim ölçeği (ASRS v1.1) DSM-5 DEHB tarama ölçeği (ASRS-5), durumluk vesürekli anksiyete (STAI-I, STAI-II) ve Beck depresyon özbildirim ölçeklerini doldurdu. Araştırma için üniversite girişimsel olmayanaraştırmalar etik kurulundan onay alındı. Çalışma Helsinki Deklarasyonu-na uygun şekilde yürütüldü. Tüm katılımcılar, çalışmanın amacıve içeriği anlatıldıktan sonra yazılı ve aydınlatılmış onam verdi.Bulgular: Çalışmaya alınan depresyon tanılı 38 hastanın (29 kadın, 9 erkek) yaş ortalaması 30.2 ± 11.2’ydi. 11’i (%29) evli, 27’si (%71)bekardı. 26’sının (%68.4) eğitim düzeyi üniversite ve üstündeydi. 13’ü (%34.2) öğrenci, 12’si (%31.6) çalışan, 12’si (%31.6) çalışmayanbireylerdi, bir kişi (%2.6) emekliydi. 25 kişinin (%65.8) maddi durumu orta düzeydeydi. 16 kişi (%42) sigara kullanmaktaydı. HemASRS-5 (p=0.047, r=0.33), hem ASRS v1.1 (p=0.004, r=0.46) sürekli anksiyeteyle pozitif yönde ilişkiliydi. ASRS v1.1 durumlukanksiyeteyle pozitif yönde ilişkili bulunmuşken (p=0.002, r=0.48), ASRS-5 ile durumluk anksiyete arasında ilişki bulunamadı (p=0.071 ,r=0.30).Tartışma ve Sonuç: Bu çalışmada depresyon tanılı erişkin hastalarda DEHB taramasında kullanılan iki ölçeğin durumluk ve süreklianksiyete ile ilişkileri incelenmiştir. Hem ASRS-5 hem ASRS v1.1. sürekli anksiyeteyle pozitif yönde ilişkiliyken, ASRS v1.1 durumlukanksiyeteyle pozitif yönde ilişkili bulunmuş, ASRS-5’le durumluk anksiyete arasında ilişki bulunamamıştır. Bulgularımız, depresyonhastalarında anksiyeteli depresyonun, anksiyetesiz depresyona kıyasla ASRS v1.1. puanlarıyla daha fazla ilişkili olduğunu gösterençalışmayla uyumludur [4]. Yeni ve geniş örneklemli bir klinik çalışmada da ASRS v1.1’le ölçülen özbildirim DEHB puanlarının Beckdepresyon puanlarıyla pozitif ilişkili olduğu ortaya konmuş, depresyon puanları düştükçe, DEHB olarak pozitif taranan hasta sayısının dadüştüğü gösterilmiştir [5]. Depresyon tanılı hastalarda ASRS-v1.1’ in DSM-IV’e göre ve klinik görüşme ile konulan tam sendrom DEHBtanısı için % 60 duyarlılık, % 68.6 özgüllük; % 21.4 pozitif tahmin değeri, % 92.3 negatif tahmin değeri ortaya konmuştır. Depresyonhastalarında DEHB tarandığında negatif sonuç alınmasının DEHB’nun bulunmadığını güçlü şekilde ortaya koyabildiği, ancak taramasonucu pozitifse bu pozitifliğin depresyondan mı DEHB’ndan mı kaynaklandığının incelenmesi gerektiği şeklinde yorumlanmıştır [4].Erişkin depresyon hastalarında, DEHB eştanısı araştırılırken durumlarda anksiyetenin de DEHB tarama ölçek puanlarını etkileyebileceğigöz önünde bulundurulmalıdır. Durumluk anksiyetesi yüksek olan depresyon hastalarında DEHB taranması için, ASRS-5 ölçeği ASRSv1.1’e göre daha uygun olabilir.