HEMŞİRELERİN DUYGUSAL ZEKÂ DÜZEYİ AFETE MÜDAHALE ÖZ YETERLİLİK İÇİN ÖNEMLİ Mİ?

Abstract

Giriş: Hemşireler, afetzedelere en yüksek bakım sağlayan sağlık profesyonelleridir. Afet durumlarında yaralılara gereken bakımı vermek için hemşireler, yeterli bilgi düzeyine ve yeterliliğe sahip olmalıdır. Afet konusunda yetkinliğe sahip olan hemşireler mortalite ve morbidite oranlarının azaltılmasında etkin rol oynamaktadır. Hemşirelerin bu konudaki başarısı sadece bilgi ve beceriyle değil, empati ve stres yönetimi gibi duygusal konularla da ilişkidir. Hemşirelerin afetzedelere daha etkin bir şekilde bakım vermesi, sağlıklı bir müdahalede bulunabilmesi bakımından bu araştırma önemlidir. Amaç: Literatürde hemşirelerin duygusal zekâ düzeyine göre afete müdahale yetkinliğini inceleyen herhangi bir çalışmaya rastlanılmamıştır. Bu çalışma ile hemşirelerin mesleki öz- yeterlikleriyle duygusal zekâ düzeyleri arasında ilişki kurularak afet ikliminin iyileştirilmesi amaçlanmıştır.Yöntem: Araştırma Mayıs 2021- Mayıs 2022 tarihleri arasında İstanbul ilinde, Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi Hastanesi’nde ve İstanbul UMKE’de yapılmıştır. Araştırmanın evrenini Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi’nde görev yapan 390 ve UMKE’de görev yapan 689 olmak üzere toplam 1079 hemşire, örneklemini ise araştırmaya katılmayı kabul eden 565 hemşire oluşturmuştur. Veri toplama araçları olarak, 14 maddelik \"Kişisel Özellikler Formu\", 41 maddelik \"Gözden Geçirilmiş Schutte Duygusal Zekâ Ölçeği\" ve 19 maddelik \"Afete Müdahale Öz-Yeterlilik Ölçeği\" uygulanmıştır. Verilerin analizinde sayı/yüzde, ortalama, t test, tek yönlü varyans analizi, korelasyon ve regresyon kullanılmıştır. Bulgular: Çalışma bulguları, duygusal zekâ ile afete müdahale öz-yeterlilik arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğunu (r= 0,885, p <0,05), duygusal zekâ ölçeğinin afete müdahale öz-yeterliliği pozitif yönde anlamlı bir şekilde etkilediğini (β = 1,660, p <0,05) ve afete müdahale öz-yeterlilik değişkeninin varyansının %78,4’ünü açıklayabildiğini göstermiştir.Tartışma ve Sonuç: Bu sonuçlar doğrultusunda duygusal zekâ ve afete müdahale öz- yeterlilik düzeyi düşük olan hemşirelerin bu alanda geliştirilmesi gereken grup olarak kabul edilmesi, hemşirelerin lisansüstü eğitimlerinin desteklenmesi, bu doğrultuda eğitim ve çalışma programlarının geliştirilmesi önerilmektedir. Gelecekteki araştırmalar için hemşirelerde duygusal zekâ ve afete müdahale öz-yeterliliğin farklı evren ve örneklem üzerinde tekrarlanarak araştırılması ve hemşirelerde duygusal zekâ ve afete müdahale öz- yeterliliklerinin geliştirilmesinin faydalarının belirlenmesi önerilmektedir.