Publication: Adolesanlarda sağlık okuryazarlığı ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları arasındaki ilişkinin belirlenmesi
Loading...
Files
Date
Authors
Authors
KARAGÖZOĞLU, Merve
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Metrics
Abstract
This study was conducted as a correlational study to determine the relationship between health literacy and health behaviors in adolescents. The study was carried out with 649 students in four high schools on the Anatolian side of Istanbul between December 2019 and March 2020. The socio-demographic characteristics questionnaire, the Adolescent Lifestyle Profile II (ALP-R2) and the Health Literacy Scale for School Age Children were used to collect the data. Descriptive statistical methods (mean, standard deviation, frequency), Student's t-test, one-way analysis of variance (ANOVA) test, and Pearson's correlation analysis were used to evaluate the data. The mean age of the adolescents who participated in the study was 15.54±0.95, 59.8% of them were girls, and 41.1% of them were 11th-grade students. It was determined that while 65% of adolescents had BMI within normal limits, 48.7% of them considered their health as good, and 85.4% of them had not heard of the concept of health literacy previously. It was determined that the mean score of the health literacy scale of the students who participated in the study was 28.95±5.79, and 61.9% of them had a moderate level of health literacy. The mean total score of the ALP-R2 scale was found to be 114.35±17.48. It was determined that females' mean score of the health responsibility and interpersonal relations sub-dimension was higher compared to males and that males' mean score of the nutrition and physical activity sub-dimension was higher compared to females. The mean score of the stress management sub-dimension of the 9th-grade students was higher compared to the 11th-grade students, the mean score of the spiritual health sub-dimension of the 11th-grade students was higher compared to the 10th-grade students, and the mean total score of the ALP-R2 scale of the 9th-grade students was higher compared to the 10th-grade students. The mean score of stress management of adolescents whose mothers were primary school graduates was found to be higher compared to the adolescents whose mothers were illiterate and literate. The mean total score of nutrition, stress management and the ALP-R2 scale of those with a broken family was found to be lower compared to the adolescents with a nuclear family and extended family. The mean score of health responsibility, positive perception of life, interpersonal relations, stress management and the ALP-R2 scale of the adolescents who spent the longest part of their life in cities and districts was found to be higher compared to those who spent the longest part of their life in the village. The mean score of all sub-dimensions of the ALP-R2 scale and mean total scores of the adolescents who participated in social activities were found to be higher compared to the students who did not participate in social activities. The mean score of the health responsibility sub-dimension of those with a disease that is constantly treated and those with medication was high. However, their mean score of the physical activity sub-dimension was found to be low. The mean score of the health responsibility sub-dimension of the adolescents who considered their health status as very good was found to be high compared to those who considered their health status as poor and moderate. The mean score of the positive perception of life sub-dimension of obese adolescents was found to be lower compared to those who were underweight, normal weight, and overweight. While the mean score of all sub-dimensions of the ALP-R2 scale and mean total scores of those with a high level of health literacy were found to be higher compared to those with a moderate and low level of health literacy, the mean score of all sub-dimensions of the ALP-R2 scale and mean total scores of those with a moderate level of health literacy were found to be higher compared to those with a low level of health literacy. A positive and significant relationship was found between health literacy score and the ALP-R2 scale. As a result of the study, it was determined that as the health literacy level of adolescents increased, their health behaviors increased positively.
Description
Bu araştırma adolesanlarda sağlık okuryazarlığı ile sağlık davranışları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla ilişki arayıcı bir araştırma olarak gerçekleştirildi. Araştırma Aralık 2019 – Mart 2020 tarihleri arasında İstanbul Anadolu Yakasında dört lisede 649 öğrenci ile gerçekleştirildi. Verilerin toplanmasında sosyo demografik özellikler soru formu, Adolesan Yaşam Biçimi Ölçeği II (AYB II) ve Okul Çağındaki Çocuklar İçin Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği kullanıldı. Verilerin değerlendirilmesinde; tanımlayıcı istatistiksel yöntemler (ortalama, standart sapma, frekans), Student-t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) testi ve Pearson korelasyon analizi kullanıldı. Araştırmaya katılan adolesanların yaş ortalaması 15,54±0,95 olup, %59,8'si kız ve %41,1'i 11. sınıf öğrencisidir. Adolesanların %65'inin BKİ'nin normal sınırlar içinde olduğu ve %48,7'sinin sağlığını iyi olarak değerlendirdiği,%85,4'ünün sağlık okuryazarlığı kavramını daha önce duymadığı belirlendi. Araştırmaya katılan öğrencilerin sağlık okuryazarlığı ölçeği puan ortalaması 28,95±5,79 ve %61,9'unun orta sağlık okuryazarlığı düzeyinde olduğu belirlendi. AYB II ölçeği toplam puan ortalaması 114,35±17,48 olduğu belirlendi. Kadınların sağlık sorumluluğu ve kişilerarası ilişkiler alt boyut puan ortalamalarının, erkeklere göre yüksek olduğu, erkeklerin beslenme ve fiziksel aktivite alt boyut puan ortalamalarının kadınlara göre yüksek olduğu belirlendi. 9. sınıf öğrencilerinin stres yönetimi alt boyut puan ortalaması, 11. sınıf öğrencilerine göre yüksek 11. sınıf öğrencilerinin spiritüel sağlık alt boyut puan ortalaması, 10. sınıf öğrencilerine göre yüksek, 9. sınıf öğrencilerinin AYB II ölçeği toplam puan ortalaması, 10. sınıf öğrencilerine göre yüksek bulundu. Annesi ilkokul mezunu olan adolesanların stres yönetimi puan ortalaması, annesi okuryazar olmayan ve okuryazar olanlara göre yüksek bulundu. Parçalanmış aile yapısında olanların beslenme, stres yönetimi ve AYB II toplam puan ortalaması, çekirdek aile ve geniş aile yapısındaki adolesanlara göre düşük bulundu. Yaşamının en uzun bölümünü şehirde ve ilçede geçiren adolesanların sağlık sorumluluğu, pozitif yaşam algısı, kişilerarası ilişkiler, stres yönetimi ve AYB II Ölçeği puan ortalaması, yaşamının en uzun bölümünü köyde geçirenlere göre yüksek bulundu. Sosyal aktiviteye katılan adolesanların AYB II Ölçeği tüm alt boyut ve toplam puan ortalamaları, sosyal aktiviteye katılmayan öğrencilere göre yüksek bulundu. Kronik hastalığı olanların ve sürekli ilaç kullananların sağlık sorumluluğu alt boyut puan ortalaması yüksek, fiziksel aktivite alt boyut puan ortalaması düşük bulundu. Sağlık durumunu çok iyi olarak değerlendiren adolesanların sağlık sorumluluğu alt boyut puan ortalaması, sağlık durumunu kötü ve orta olarak değerlendirenlere göre yüksek bulundu. Obez olan adolesanların pozitif yaşam algısı alt boyut puan ortalaması, zayıf, normal ve fazla kilolu olanlara göre düşük bulundu. Sağlık okuryazarlığı düzeyi yüksek olanların, orta ve düşük olanlara göre, orta olanların düşük olanlara göre AYB II Ölçeği tüm alt boyut ve toplam puan ortalamaları yüksek bulundu. Sağlık okuryazarlığı puanı ile AYB II ölçeği arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulundu. Araştırma sonucuda adolesanların sağlık okuryazarlık düzeyi arttıkça sağlık davranışlarının olumlu yönde arttığı belirlendi.
Keywords
Adolesan, sağlık okuryazarlığı, Sağlık davranışları, Okul sağlığı, Adolescents, health literacy, health behaviors, school health