Publication: Evde sağlık hizmeti alan ve almayan yaşlı bireylerin yaşam kalitesi, yalnızlık ve ölüm korkusu / Quality of life, loneliness and fear of death in elderly individuals receiving and not receiving home health care services
Loading...
Files
Date
2023
Institution Authors
Authors
YANARTAŞ, Fatmanur
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Metrikler
Abstract
Ülkemizdeki yaşlı nüfusunun artmasıyla beraber kişilerin kendi bakımlarını engelleyen sağlık sorunlarının ortaya çıkma hızıda artmaktadır. Kronik hastalıklar sebebiyle işlev kayıplarının yaşanması sağlığı her yönüyle etkilemekle birlikte bireyin sosyal adaptasyon durumunu da zayıflatmaktadır. Üretkenliği ve gücü azalan yaşlı birey kendini diğer insanlara göre daha yalnız ve ölüme daha yakın hisseder. Evde sağlık hizmetleri bu duygular içindeki fizyolojik ve psikolojik sıkıntı yaşayan yaşlı bireyler için hayatı biraz daha kolaylaştırmak amacıyla profesyonel sağlık hizmeti sunmaktadır. Bu araştırma evde sağlık hizmeti alan ve almayan yaşlı bireylerin yaşam kalitesi, yalnızlık ve ölüm korkusunun incelenmesi amacıyla yapıldı. Araştırma, Prof. Dr. Cemil Taşcıoğlu Şehir Hastanesinin Evde Sağlık Hizmetleri birimine kayıtlı 266 hasta ve Prof. Dr. Cemil Taşcıoğlu Şehir Hastanesinin poliklinik birimlerine başvuran, çalışmanın yapıldığı altı bölge içinde yaşayan ve herhangi bir yerden evde sağlık hizmeti almayan 242 birey üzerinde gerçekleştirildi. Araştırmanın verileri, araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu, DSÖ Yaşam Kalitesi Ölçeği Yaşlı Modülü, Templerin Ölüm Kaygısı Ölçeği ile Yaşlılar İçin Yalnızlık Ölçeği kullanılarak toplandı. Analizler SPSS 27 istatistik programı ile yapıldı. Bulguların yorumlanmasında frekans tabloları ve tanımlayıcı istatistikler kullanıldı. Tanımlayıcı testler için sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, iki bağımsız grubun ölçüm değerleriyle karşılaştırılmasında "Mann-Whitney U" testi (Z-tablo değeri), normal dağılıma sahip olmayan iki nicel değişkenin ilişkilerinin incelenmesinde "Spearman" korelasyon katsayısı kullanıldı. Araştırmada; evde sağlık hizmeti alan bireylerin %60,5'i, hizmet almayan bireylerin ise %59,1'inin kadın olduğu bulundu. Evde sağlık hizmeti alma durumu yaş sınıfları, cinsiyet, medeni durum, eğitim düzeyi, çocuk varlığı ve ikamet edilen yer arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki (p>0,05) olmadığı, birlikte yaşanan kişiler (χ2=14,025; p=0,003), bakıma yardımcı kişinin olması durumu (χ2=9,716; p=0,002) ve gelir düzeyi arasında (χ2=16,888; p<0,001) istatistiksel olarak anlamlı ilişki tespit edildi. Evde sağlık hizmeti alan bireyler WHOQOL-OLD ölçeğinin tüm alt boyutlarında hizmet almayan bireylere göre daha yüksek puan aldı. Evde sağlık hizmeti alan bireylerin yaşam kalitesi almayan bireylere göre daha yüksek, yalnızlık ve ölüm kaygısı ölçeği değerleri ise evde sağlık hizmeti alan bireylerde hizmet almayanlara göre daha düşük bulundu. Evde sağlık hizmeti alma durumunun biriyle birlikte yaşayan kişilerde daha fazla (χ2=14,025; p=0,003) olduğu, bakımına yardımcı olan kişilerin ağırlıklı olarak hizmet aldığı (χ2=9,716; p=0,002), bakımında yardımcısı olmayan kişilerin ise ağırlıklı olarak hizmet almadığı, geliri giderine eşit veya geliri giderinden fazla olanların geliri giderinden az olanlara göre daha fazla hizmet aldığı (χ2=16,888; p<0,001) tespit edildi. Yaşanılan bölge, Covid-19 geçirip geçirmeme durumu ve eşiyle, çocuklarıyla, bakıcıyla, yalnız yaşama durumlarına göre evde sağlık hizmeti alan bireylerin yaşam kalitesi düzeylerinin hizmet almayanlara göre daha yüksek, yalnızlık durumlarının ve ölüm korkusunun ise daha düşük olduğu bulundu.
Description
With the increase in the elderly population in our country, the rate of emergence of health problems that prevent people from self-care is also increasing. Loss of function due to chronic diseases affects all aspects of health and weakens the social adaptation of the individual. The elderly individual, whose productivity and power decreases, feels lonelier and closer to death than other people. Home health services provide professional health services to make life a little easier for elderly individuals who experience physiological and psychological distress in these feelings. This research was conducted to examine the quality of life, loneliness and fear of death of elderly individuals who receive and do not receive home health services. The study was conducted on 266 patients registered to the Home Health Services unit of Prof. Dr. Cemil Taşcıoğlu City Hospital and 242 individuals who applied to the outpatient clinic units of Prof. Dr. Cemil Taşcıoğlu City Hospital, lived in the six regions where the study was conducted and did not receive home health services from anywhere. The data were collected using the Personal Information Form prepared by the researcher, WHO Quality of Life Scale Elderly Module, Templerin Death Anxiety Scale and Loneliness Scale for the Elderly. Analyses were performed with SPSS 27 statistical program. Frequency tables and descriptive statistics were used to interpret the findings. Number, percentage, mean, standard deviation were used for descriptive tests, "Mann-Whitney U" test (Z-table value) was used to compare the measurement values of two independent groups, and "Spearman" correlation coefficient was used to examine the relationship between two quantitative variables that do not have normal distribution. In the study, it was found that 60.5% of the individuals who received home health care services and 59.1% of the individuals who did not receive services were women. There was no statistically significant relationship (p>0.05) between age classes, gender, marital status, education level, presence of children and place of residence, while there was a statistically significant relationship between cohabitants (χ2=14.025; p=0.003), having a care assistant (χ2=9.716; p=0.002) and income level (χ2=16.888; p<0.001). As a result of the study; individuals receiving home health care services scored higher in all sub-dimensions of the WHOQOL-OLD scale compared to individuals not receiving services. The quality of life of individuals who received home health care services was higher than those who did not receive services, and the loneliness and death anxiety scale values were lower in individuals who received home health care services than those who did not receive services. It was found that the status of receiving home health care services was higher in people living with someone (χ2=14.025; p=0.003), people who helped with their care received services predominantly (χ2=9.716; p=0.002), people who did not help with their care did not receive services predominantly, and those whose income was equal to or more than their expenses received more services than those whose income was less than their expenses (χ2=16.888; p<0.001). It was found that the quality of life levels of individuals who received home health care services were higher and their loneliness and fear of death were lower than those who did not receive services according to the region of residence, whether they had Covid-19 or not, and whether they lived with their spouse, children, caregivers or alone.
Keywords
Evde Sağlık Hizmetleri, Yaşlı, Yalnızlık, Ölüm Korkusu, Yaşam Kalitesi, Home Health Care, Elderly, Loneliness, Fear of Death, Quality of Life