DİYABETİK PERİFERİK POLİNÖROPATİLİ HASTALARDA KOGNİTİF FONKSİYONLAR VE BEYİN KAYNAKLI NÖROTROFİK FAKTÖR DÜZEYLERİ İLE İLİŞKİSİ

Abstract

Giriş: Tip 2 Diabetes Mellitus (T2DM), merkezi sinir sisteminde yapısal ve fonksiyonel bozulmalara yol açarak kognitif işlevleriolumsuz etkileyebilir. Son yıllarda, T2DM\"ye bağlı kognitif bozulma önemli bir komplikasyon olarak dikkat çekmektedir. Ancak,diabetes mellitusun periferik sinir sistemi üzerindeki etkileri daha fazla araştırılmış olmasına rağmen, diyabetik periferik nöropati(DPN) ile bilişsel değişiklikler arasındaki ilişkiyi inceleyen çalışmalar sınırlıdır. Beyin Kaynaklı Nörotrofik Faktör (BDNF),merkezi sinir sisteminde nöronal plastisite, sinaptik bütünlük ve bilişsel işlevler üzerinde kritik bir rol oynayan bir nörotrofindir.T2DM\"de BDNF seviyelerinin değişimi, hem nöropatik süreçler hem de kognitif işlevler üzerindeki potansiyel etkileri açısındanönem taşımaktadır.Amaç: Bu çalışma, DPN varlığının kognitif işlevlerle ilişkisini ve BDNF düzeylerinin bu süreçteki rolünü değerlendirmeyiamaçlamaktadır.Metod: Bezmialem Vakıf Üniversitesi İç hastalıkları polikliniğe başvuran T2DM tanısı olan 25 hasta Semmes-WeinsteinMonofilament Test (SWMT) ve Michigan Nöropati Tarama Testi (MNTT) testleri ile DPN ve semptomları açısındansorgulanmıştır. Hastaların kognitif durumları Montreal Bilişsel Değerlendirme (MoCA) ile değerlendirilmiştir. Hastaların serumBDNF düzeylerine Elisa yöntemiyle bakılmıştır.Sonuç: SWMT’ye göre 5 hasta (%20) diyabetik polinöropati hastasıdır. MNTT’ ye göre 7 puan ve üzeri olan 14 hasta (%56)polinöropati semptomlarına sahiptir. MNTT’ye göre polinöropati semptomları yüksek olan hastaların MoCA skorları 21.09(2.94), DPN olmayanların 22.64 (3.05)tir. DPN’si olan hastaların MoCA skoru daha düşük olmakla birlikte aralarında anlamlıbir farklılık gözlenmemiştir (p=0.213). Kognitif alt alan skorları karşılaştırıldığında DPN’si olan hastalarda bellek performansıanlamlı derecede düşük bulunmuştur (p<0.001). BDNF düzeyi DPN’si olan hastalarda 2646,12 pg/mL, olmayanlarda 2727,12pg/mL olarak ölçülmüş ve aralarında anlamlı bir farklılık saptanmamıştır (p=0.886). BDNF düzeyi ile MoCA toplam ve alt skorlarıarasında bir ilişki bulunmamıştır.Tartışma: Literatürde DPN hastalarında kognitif işlevleri araştıran sınırlı sayıda araştırma bulunmaktadır. Elsharkawy vearkadaşları tarafından yapılan araştırmada nöropatisi olan diyabet hastalarının kognitif durumlarının sağlıklı kontrollere göreanlamlı derecede bozulduğu, ağrılı ve ağrısız nöropati grupları arasında kognisyon açısından anlamlı bir fark olmadığı tespitedilmiştir (1). Bununla birlikte bulgularımıza benzer şekilde DPN’si olan ve olmayan diyabet hastalarıyla yapılan çeşitliaraştırmalarda da kognitif durum ile nöropati arasında bir ilişki yakalanamamıştır (2,3). DPN hastalarında BDNF düzeyleri ilekognitif fonskiyonların ilişkisini araştıran çalışma bulunmamaktaydı. Araştırmamızda da DPN ve kognitif fonksiyonların BNDFdüzeyleri ile bir ilişkisi saptanmamıştır.Etik kurul ve Bütçe Desteği: Bu araştırma için Bezmialem Vakıf Üniversitesi Klinik Araştırmalar Etik kurulundan onay alınmıştır.(05.10.2022-18/4). Bu araştırma Bezmialem Vakıf Üniversitesi BAP birimi tarafından desteklemiştir (20221010).KAYNAKLAR1. Elsharkawy RE, Abdel Azim GS, Osman MA, Maghraby HM, Mohamed RA, Abdelsalam EM, Ebrahem EE, SeliemNMA. Peripheral Polyneuropathy and Cognitive Impairment in Type II Diabetes Mellitus. Neuropsychiatr Dis Treat. 2021 Feb24;17:627-635. doi: 10.2147/NDT.S284308. PMID: 33658784; PMCID: PMC7917357.2. Etienne I, Magalhães LVB, Cardoso SA, de Freitas RB, de Oliveira GP, Palotás A, Lima LM. Oxidative stress markersin cognitively intact patients with diabetic neuropathy. Brain Res Bull. 2019 Aug;150:196-200. doi:10.1016/j.brainresbull.2019.06.001. Epub 2019 Jun 5. PMID: 31175898.3. Timer SM, Timer E, Yükselen NP, Gökyiğit MÇ. The Relationship between Polyneuropathy and Cognitive Functionsin Type 2 Diabetes Mellitus Patients. Sisli Etfal Hastan Tip Bul. 2020 Mar 24;54(1):41-46. doi: 10.14744/SEMB.2018.37929.PMID: 32377132; PMCID: PMC7192255.