Publication: Bir vakıf üniversitesi hastanesinde yatan yaşlılara bakım verenlerin bakım yükü ve bakım yükünü etkileyen faktörler
| dc.contributor.advisor | İLHAN, Nesrin | |
| dc.contributor.author | KAYA, Hande | |
| dc.date.accessioned | 2022-10-18T08:26:18Z | |
| dc.date.available | 2022-10-18T08:26:18Z | |
| dc.description | Bu araştırma, bir vakıf üniversitesi hastanesinde yatan yaşlılara bakım verenlerin bakım yükü ve bakım yükünü etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla kesitsel bir araştırma olarak gerçekleştirildi. Araştırma Şubat 2020 – Kasım 2020 tarihleri arasında İstanbul'da Avrupa Yakasında bir Vakıf Üniversitesi Hastanesi Dahiliye, Endokrinoloji, Nefroloji, Gastroenteroloji, Onkoloji, Hematoloji ve Kardiyoloji Servislerinde yapıldı. Araştırmada örneklemin belirlenmesi için evreni bilinmeyen örneklem hesabı formülü kullanılarak yapılan hesaplama sonucunda örneklemin 65 yaş ve üzeri minimum 138 kişi olması gerektiği belirlendi. Bu araştırma 65 yaş ve üzeri 140 kişi ve bakım vericileri ile gerçekleştirildi. Araştırmanın verileri yaşlı hastalara bakım veren bireylerden ve yaşlı hastalardan yüz yüze görüşme yöntemiyle toplandı. Bakım vericilerden veri toplarken; Bakım Veren Bilgi Formu, Bakım Verme Yükü (BVY) Ölçeği, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği ve Genel Sağlık Anketi-12 kullanıldı. Hastalardan veri toplanırken; Hasta Bilgi Formu ve KATZ Günlük Yaşam Aktiviteleri (GYA) Ölçeği kullanıldı. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiksel analizler (ortalama, standart sapma, frekans), Student-t testi, Tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Pearson korelasyon analizi ve çoklu regresyon analizi kullanıldı. Bakım veren bireylerin yaş ortalaması 49,20±10,75 olup, %72,9'u kadın, %30,7'si lise mezunu, %75'i evli, %47,1'inin geliri giderinden az ve %39,3'ü ev hanımıdır. Yaşlı bireylerin yaş ortalaması 73,50±6,47 olup, %68,6'sı kadın, %38,6'sının eğitim durumu okur yazardır. Bakım Verme Yükü Ölçeği puan ortalaması 30,65±9,31, GSA-12 Ölçeği puan ortalaması 4,02 ±2,43, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği toplam puan ortalaması 52,61±14,00 bulundu. Araştırmaya katılan hastaların KATZ GYA Ölçeği puan ortalaması 13,65±3,15 olup, %5,7'sinin günlük yaşam aktivitelerinin bağımsız, %26,4'ünün yarı bağımlı, %67,9'unun bağımlıdır. Kadınların, 29-45 yaş grubunda olanların, ortaokul mezunlarının, çalışmayanların, bakım vermek için işini bırakanların, kendisine ait geliri olmayanların ve geliri giderinden az olanların BVY Ölçeği puan ortalaması yüksek bulundu. Sağlığını kötü değerlendirenlerin, düzenli olarak sağlık kontrolü yaptırmayanların, kendi sağlığıyla ilgilenmeyenlerin, bakım verdiği hastanın kendisine ait odası olmayanların BVY Ölçeği puan ortalaması yüksek bulundu. Kadın hastalara bakım verenlerin, ilkokul ve ortaokul mezunu yaşlı hastalara bakım verenlerin, geliri giderinden az olan yaşlılara bakım verenlerin BVY Ölçeği puan ortalaması diğerlerine göre yüksek bulundu. Kanser hastalarına bakım verenlerin BVY Ölçeği puan ortalaması kalp hastalarına bakım verenlere göre yüksek bulundu. Yarı bağımlı olan yaşlı hastalara bakım verenlerin BVY Ölçeği puan ortalaması, bağımlı hastalara bakım verenlere göre yüksek bulundu. BVY Ölçeği ile hastalık süresi arasında pozitif yönde çok zayıf ilişki bulundu. BVY Ölçeği ile Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği arasında negatif yönde zayıf ilişki, GSA-12 ile pozitif yönde zayıf ilişki, KATZ GYA Ölçeği ile negatif yönde zayıf ilişki bulundu. Bakım verme yükü ile sırasıyla KATZ GYA Ölçeği, hastanın yaşı, bakım verenin cinsiyeti, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği, bakım verenin düzenli sağlık kontrolüne gitme durumu ve GSA-12 Ölçeği arasında anlamlı ilişki bulundu. Bu değişkenler Bakım Verme Yükü için toplam varyansın %56,3'ünü açıklamaktadır. Bakım verenin kadın olması, ruh sağlığının kötü olması, bakım yükünü olumsuz olarak etkilemektedir. Bakım verenin düzenli sağlık kontrolüne gitmesi, sosyal desteğinin yüksek olması, bakım verdiği hastanın yaşının ve bağımlılık durumunun artması bakım yükünü azaltmaktadır. Bu doğrultuda bakım veren bireylerin hem kendi sağlığını geliştirmeye yönelik hem de bakım yükünü azaltmak için eğitim programları düzenlenip bilgi eksiklikleri giderilerek bakım yükünün azaltılması sağlanabilir. Bakım veren bireye hissedilen bakım yükünü hafifletmeye yönelik kişisel veya sosyal alan oluşturabilecek kaynaklar edinebilmesi, sosyal destek alabileceği aile, arkadaş ve diğer sosyal destekleri değerlendirerek, kendileri için uygun sosyal destek sağlamaları için desteklenebilir. Ayrıca bakım veren bireylerin ruh sağlığını iyileştirmek için erken tanı çalışmaları yapılarak ruhsal sorunlarının erken dönemde belirlenerek ilgili kuruluşlara sevk edilmesi sağlanabilir. Uzun vadede bakım süreci devam eden yaşlı hastalara için birinci ve ikinci basamak düzeyinde evde bakım hizmetleri arttırılarak, bakım verenlerin desteklenmesi önerilmektedir. | en_US |
| dc.description.abstract | The research was conducted as a cross-sectional study to determine the care burden of caregivers of the elderly hospitalized in a foundation university hospital and the factors affecting care burden. The study was carried out with elderly patients aged 65 and older hospitalized in Internal Medicine, Endocrinology, Nephrology, Gastroenterology, Oncology, Hematology, and Cardiology Services of a Foundation University Hospital on the European side of Istanbul and their caregivers between February 2020 - November 2020. The study data were collected from individuals caring for elderly patients and elderly patients by the face-to-face interview method. In order to determine the sample in the study, it was determined that the sample should be a minimum of 138 people aged 65 and over. This research was conducted with 140 people aged 65 and over and caregivers. The Caregiver Information Form, the Caregiving Burden Scale (CBS), the Multidimensional Scale of Perceived Social Support, and the General Health Questionnaire-12 were used to collect data from caregivers. The Patient Information Form and the KATZ Activities of Daily Living (ADL) Scale were used to collect data from patients. Descriptive statistical analyses (mean, standard deviation, frequency), Student's t-test, one-way analysis of variance (ANOVA), Pearson's correlation analysis, and multiple regression analysis were used to evaluate the data. The mean age of caregivers was 49.20±10.75, 72.9% were female, 30.7% were high school graduates, 75% were married, 47.1% had less income than their expenses, and 39.3% were housewives. The mean age of elderly individuals was 73.50±6.47, 68.6% were female, and 38.6% were literate. While the mean score of the Caregiving Burden Scale was 30.65±9.31, the mean score of the GHQ-12 was 4.02 ±2.43, and the mean total score of the Multidimensional Scale of Perceived Social Support was 52.61±14.00. The mean score of the KATZ ADL scale of the patients who participated in the study was 13.65±3.15, 5.7% of them had independent activities of daily living, 26.4% of them had semi-dependent activities of daily living, and 67.9% of them had dependent activities of daily living. The mean score of the CBS scale of those who considered their health poor, those without regular health checks, those who did not care about their health, and those who did not have a room of the patient they cared for was found to be high. The mean score of the CBS scale of the caregivers of female patients, caregivers of primary and secondary school graduates, and caregivers of elderly people with income less than expenses was found to be higher compared to others. The mean score of the CBS scale of the caregivers of cancer patients was found to be higher compared to the caregivers of cardiac patients. The mean score of the CBS scale of the caregivers of semi-dependent elderly patients was found to be higher compared to the caregivers of dependent patients. A very weak positive correlation was found between the CBS scale and the duration of disease. While there was a weak negative correlation between the CBS scale and the Multidimensional Scale of Perceived Social Support, there was a weak positive correlation between the GHQ-12 and a weak negative correlation between the KATZ ADL scale. A significant correlation was found between the care burden and the KATZ ADL scale, the age of the patient, the gender of the caregiver, the Multidimensional Scale of Perceived Social Support, the caregiver's regular health checks, and the GHQ-12 scale, respectively. These variables explained 56.3% of the total variance for care burden. The fact that the caregiver is a female and her mental health is poor negatively affects the care burden. Caregiver's regular health checks and high social support, and the increasing age and dependence of the patient they care for reduce the care burden. | en_US |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/20.500.12645/31132 | |
| dc.language.iso | tr | en_US |
| dc.subject | Yaşlılık | en_US |
| dc.subject | Grow Old | en_US |
| dc.subject | Bakım Vermek | en_US |
| dc.subject | Giving Care | en_US |
| dc.subject | Bakım Yükü | en_US |
| dc.subject | Care Burden | en_US |
| dc.subject | Bakım Yükünü Etkileyen Faktörler | en_US |
| dc.subject | Factors Affe cting Care Burden | en_US |
| dc.title | Bir vakıf üniversitesi hastanesinde yatan yaşlılara bakım verenlerin bakım yükü ve bakım yükünü etkileyen faktörler | en_US |
| dc.type | Thesis Master | en_US |
| dc.type | Thesis Master | |
| dspace.entity.type | Publication | |
| local.thesis.programname | Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı | en_US |
| local.thesis.term | 2021 | en_US |