Research Project: Sıtma karşıtı biyoteknolojik tekniklerin geliştirilmesinde kullanmak üzere Plasmodium parazitlerine ait CelTOS proteinlerinin rekombinant olarak üretilmesi
Abstract
Description
Sıtma hastalığı, Plasmodium parazitlerini taşıyan Anofel dişi sivrisinek vektörü tarafından taşınan parazitik bir hastalıktır. İnsanlarda ölüme yol açan ciddi sağlık etkileri nedeniyle kontrol altına alınmak istenen sıtma, küresel ölçekte ekonomik harcamaların yapıldığı önemli bir araştırma alanıdır. Hastalığın ortadan kaldırılmasına yönelik gerçekleştirilen çabalara rağmen, henüz etkili bir yöntem geliştirilememiştir. Parazitin farklı iki konak arasında süregelen karmaşık ve tam olarak anlaşılamamış yaşam döngüsü, genomik kontrol yapabilmesi, konağın immun yanıtından kaçabilmesi ve antijenik çeşitliliği gerçekleştirilen çabaları sonuçsuz bırakmaktadır. Plasmodium’un ve Anofel dişi sivrisineğin koruyucu önlemlere karşı direnç geliştirdiğinin anlaşılması sıtma tehtidinin boyutunu güçlendirmektedir. Sıtma hastalığı, parazitle enfekte olan Anofel dişi sivrisineğin insandan beslenmesi yoluyla, tükürük bezlerindeki sporozoitleri insana bulaştırması sonucu gelişmektedir. İnsan konağında çeşitli evrelerden geçerek üretilen gametositlerin, enfekte insandan sivrisineğin beslenmesiyle yeniden sivrisinek konağına geçmesi sonucu parazitin yaşam döngüsü tamamlanmaktadır. Sivrisinek orta bağırsağında gametogenezis, döllenme, zigot, ookinet ve sporozoit oluşumu evreleri şeklinde gerçekleşen döngü tek bir oositten binlerce sporozoitin oluşması ile sonuçlanmaktadır. Bu sebeple parazit gelişiminin engellenmesi için sivrisinek orta bağırsağında gerçekleşen evreler ideal hedef konumundadır. Parazit gelişimini önlemede insanı hedef alan yaklaşımlar başarılı olamamıştır. Bu nedenle, bu proje ile sivrisinek konağını hedef alacak biyoteknolojik çalışmalarda kullanmak üzere parazit gelişiminde etkili olan CelTOS proteinlerinin rekombinant olarak üretimi sağlanacaktır. Projede kullanılan teknik, Plasmodium parazitinin sivrisinek orta bağırsağında gelişiminde etkili olan diğer proteinlerin rekombinant üretiminde kullanılabileceği gibi, ülkemizde yaygın olan vektör tabanlı hastalıklar için de bir zemin teşkil edecektir.
Keywords
Yaşam Bilimleri, Biyoteknoloji, Diğer, Temel Bilimler, Life Sciences, Biotechnology, Other, Natural Sciences, Temel Bilimler (SCI), Yaşam Bilimleri (LIFE), Doğa Bilimleri Genel, Mikrobiyoloji, ÇOK DİSİPLİNLİ BİLİMLER, BİYOTEKNOLOJİ VE UYGULAMALI MİKROBİYOLOJİ, Natural Sciences (SCI), Life Sciences (LIFE), NATURAL SCIENCES, GENERAL, MICROBIOLOGY, MULTIDISCIPLINARY SCIENCES, BIOTECHNOLOGY & APPLIED MICROBIOLOGY, Uygulamalı Mikrobiyoloji ve Biyoteknoloji, Moleküler Tıp, Multidisipliner, Applied Microbiology and Biotechnology, Molecular Medicine, Multidisciplinary