Publication:
Sağlık Bilimlerinde Teori ve Araştırmalar

No Thumbnail Available
Date
2020-09-01T00:00:00Z
Authors
Akbaş, Merve
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Research Projects
Organizational Units
Journal Issue

Metrics

Search on Google Scholar

Abstract
0,0GİRİŞNitel araştırma kavramı, 20. yüzyılın başlarında insan hayatının kar-maşık yapısını irdelemek ve pozitivist yaklaşımın kabul etmediği olguları detaylı incelemek amacı ile antropoloji, psikoloji ve sosyoloji alanlarında ortaya çıkmıştır. Doğal olguları tespit etme, öznel-yorumlayıcı görüşleri barındırma ve bir olguyu belirli bir sosyal ortam içerisinde derinlemesine inceleme özelliklerinden dolayı tarihsel süreç içerisinde -doğal araştır-ma-, -yorumlayıcı araştırma- ve -alan araştırması- gibi farklı isimlerin kullanıldığı belirlenmiştir (Baltacı, 2017). Bir araştırmaya başlamadan önce araştırmacının konuya dair merak dürtüsünün olması çok önemlidir (Anward, 1997: 108). Nitel araştırmada, gerçek hayata dair bir problem tespit edildikten sonra, bu probleme ilişkin kavramsal bir çerçeve oluşturmak gereklidir (Balcı ve ark., 2012). Nitel araştırma somut bilgiyi tümevarımsal bir yöntemle soyutlaştırmaktadır (Baltacı, 2017).Literatür incelendiğinde nitel araştırmaların sınıflandırılması konu-sunda farklılıklar olduğu görülmektedir. Silverman’a (2001) göre nitel veri analizi; içerik, hikâye, etnografya ve etnometodoloji olmak üzere 4 gruba ayrılırken; Wade ve Tavris (1990) en sık karşılaşılan analiz türünün fenomenolojik analiz olduğunu ifade etmiştir. Fenomenolojik araştırma, psikolojinin özellikle sosyal psikoloji ve klinik psikoloji disiplinleri ve tıp alanı için uygun bir tekniktir. Bireylerin kendi hayatlarına dair algıları ve deneyimleri bu analiz türü için büyük önem taşımaktadır. Bireyi her açıdan bütüncül olarak değerlendirerek onun duygu ve düşüncelerini anlamaya çalışan bir yaklaşımdır (Smith ve Eatough, 2007).Nitel araştırma yöntemleri, benzersiz ya da beklenmedik olayları iz-leme, karmaşık olguları derinlemesine inceleme konusunda farklı rollere sahip aktörler tarafından deneyim ve yorumlama aracılığı ile nadiren du-yulanları aydınlatmak, hipotez üretmek ve test etmek için yapılan keşif-lerdir. Bir nitel araştırma yöntemi olan -Fenomenolojik araştırma- insanı merkeze alan, bireyin kendisini ve çevresini nasıl algıladığını keşfetme-mizi sağlayan bir yaklaşımdır. Sosyal gerçekliğin özüne inerek gizli kalan şeyi gün yüzüne çıkarma çabasıdır. Fenomenolojik araştırmalar ülkemizde genellikle hemşirelik eğiti-minde, evde bakım hizmetlerinin değerlendirilmesinde 2000’li yıllardan beri kullanılmaktadır (Manav ve Ocakçı, 2013). Sağlığı etkileyen çok sayıda faktör olması, sağlığın geliştirilmesi ve sürdürülmesi, bireylerin sağlık davranışlarını olumlu yönde değiştirilebil-mesi ve buna uygun yönetim stratejileri geliştirilebilmesi adına fenome-Merve Akbaş100.nolojik araştırmaların sağlık sektöründe daha fazla çalışılması gerektiği düşünülmektedir. Bu çalışmada fenomenolojik araştırmanın tanımı, ama-cı, tarihsel gelişimi, araştırma süreci, geçerlilik ve güvenirliliğinin nasıl sağlanacağı ve bu yöntem kullanılarak sağlık alanında yapılan örnek bir çalışmaya yer verilmiştir.GİRİŞNitel araştırma kavramı, 20. yüzyılın başlarında insan hayatının kar-maşık yapısını irdelemek ve pozitivist yaklaşımın kabul etmediği olguları detaylı incelemek amacı ile antropoloji, psikoloji ve sosyoloji alanlarında ortaya çıkmıştır. Doğal olguları tespit etme, öznel-yorumlayıcı görüşleri barındırma ve bir olguyu belirli bir sosyal ortam içerisinde derinlemesine inceleme özelliklerinden dolayı tarihsel süreç içerisinde -doğal araştır-ma-, -yorumlayıcı araştırma- ve -alan araştırması- gibi farklı isimlerin kullanıldığı belirlenmiştir (Baltacı, 2017). Bir araştırmaya başlamadan önce araştırmacının konuya dair merak dürtüsünün olması çok önemlidir (Anward, 1997: 108). Nitel araştırmada, gerçek hayata dair bir problem tespit edildikten sonra, bu probleme ilişkin kavramsal bir çerçeve oluşturmak gereklidir (Balcı ve ark., 2012). Nitel araştırma somut bilgiyi tümevarımsal bir yöntemle soyutlaştırmaktadır (Baltacı, 2017).Literatür incelendiğinde nitel araştırmaların sınıflandırılması konu-sunda farklılıklar olduğu görülmektedir. Silverman’a (2001) göre nitel veri analizi; içerik, hikâye, etnografya ve etnometodoloji olmak üzere 4 gruba ayrılırken; Wade ve Tavris (1990) en sık karşılaşılan analiz türünün fenomenolojik analiz olduğunu ifade etmiştir. Fenomenolojik araştırma, psikolojinin özellikle sosyal psikoloji ve klinik psikoloji disiplinleri ve tıp alanı için uygun bir tekniktir. Bireylerin kendi hayatlarına dair algıları ve deneyimleri bu analiz türü için büyük önem taşımaktadır. Bireyi her açıdan bütüncül olarak değerlendirerek onun duygu ve düşüncelerini anlamaya çalışan bir yaklaşımdır (Smith ve Eatough, 2007).Nitel araştırma yöntemleri, benzersiz ya da beklenmedik olayları iz-leme, karmaşık olguları derinlemesine inceleme konusunda farklı rollere sahip aktörler tarafından deneyim ve yorumlama aracılığı ile nadiren du-yulanları aydınlatmak, hipotez üretmek ve test etmek için yapılan keşif-lerdir. Bir nitel araştırma yöntemi olan -Fenomenolojik araştırma- insanı merkeze alan, bireyin kendisini ve çevresini nasıl algıladığını keşfetme-mizi sağlayan bir yaklaşımdır. Sosyal gerçekliğin özüne inerek gizli kalan şeyi gün yüzüne çıkarma çabasıdır. Fenomenolojik araştırmalar ülkemizde genellikle hemşirelik eğiti-minde, evde bakım hizmetlerinin değerlendirilmesinde 2000’li yıllardan beri kullanılmaktadır (Manav ve Ocakçı, 2013). Sağlığı etkileyen çok sayıda faktör olması, sağlığın geliştirilmesi ve sürdürülmesi, bireylerin sağlık davranışlarını olumlu yönde değiştirilebil-mesi ve buna uygun yönetim stratejileri geliştirilebilmesi adına fenome-Merve Akbaş100.nolojik araştırmaların sağlık sektöründe daha fazla çalışılması gerektiği düşünülmektedir. Bu çalışmada fenomenolojik araştırmanın tanımı, ama-cı, tarihsel gelişimi, araştırma süreci, geçerlilik ve güvenirliliğinin nasıl sağlanacağı ve bu yöntem kullanılarak sağlık alanında yapılan örnek bir çalışmaya yer verilmiştir.
Description
Keywords
Citation
Akbaş M., Sağlık Bilimlerinde Fenomenolojik Araştırma Yöntemi, -Sağlık Bilimlerinde Teori ve Araştırmalar-, Prof. Dr. Cem Evereklioğlu Doç. Dr. Metin Ünlü, Editör, Gece Kitaplığı, Ankara, ss.98-112, 2020
Page Views

39

File Downloads

0

Sustainable Development Goals